1 marca jest świętem państwowym. Decyzja Izby, jak głosi preambuła ustawy, była hołdem dla Żołnierzy Wyklętych „bohaterów antykomunistycznego podziemia, którzy w obronie niepodległego bytu Państwa Polskiego, walcząc o prawo do samostanowienia i urzeczywistnienie dążeń demokratycznych społeczeństwa polskiego, z bronią w ręku, jak i w inny sposób, przeciwstawili się sowieckiej agresji i narzuconemu siłą reżimowi komunistycznemu”.
Lech Kaczyński, przedkładając Sejmowi projekt ustawy, pragnął, by Polska oddała hołd żołnierzom drugiej konspiracji za „świadectwo męstwa, niezłomnej postawy patriotycznej i przywiązania do tradycji niepodległościowych. Za krew przelaną w obronie Ojczyzny”. Jak przypomniał w uzasadnieniu, powojenne Powstanie Antykomunistyczne było „pierwszym odruchem przeciwko sowieckiej agresji i narzuconym siłą władzom komunistycznym”. Żołnierze Wyklęci stworzyli „najliczniejszą konspirację zbrojną w skali europejskiej”. „Pozostali wierni w służbie niepodległemu Państwu Polskiemu, dając świadectwo nieugiętej postawy i krwi w setkach bitew i kazamatach komunistycznego aparatu bezpieczeństwa” – podkreślił śp. Prezydent. Inicjatywa Lecha Kaczyńskiego była odpowiedzią na apele środowisk kombatanckich i niepodległościowych.
Data święta ma swoje uzasadnienie historyczne. Tego dnia w 1951 r. w więzieniu na warszawskim Mokotowie władze komunistyczne dokonały egzekucji przywódców IV Zarządu Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość – Łukasza Cieplińskiego i jego współpracowników. Tworzyli oni ostatnie kierownictwo ostatniej ogólnopolskiej konspiracji, która od 1945 r. kontynuowała dzieło Armii Krajowej. Pomysłodawcą wyznaczenia tego właśnie dnia jako daty święta był śp. Janusz Kurtyka, prezes IPN w latach 2005-2010. W marcu 2001 r. Sejm III kadencji przyjął uchwałę, w której oddał hołd poległym, pomordowanym i prześladowanym członkom WiN.
Źródło: www.sejm.gov.pl